SIMDI durduk yerde bu da nereden çikti de-meyin. Ne bileyim; bir dostum bana küstü de küskünlügünün sebebini uzun uzun düsün-düm. Baskaca bir neden de bulamadim, kis-kançligindan baska. Nedir kiskançliginin se-bebi diye sormayin. Söyleyemem, çünkü özel. Zaten burada kiskançliktan bahsetmemin ne-deni de toplumumuzda bu olgunun çok yaygin olmasidir.
Türk Dil Kurumu sözlügünde kiskançlik “Bir kimse, bir üstünlük gösterdiginde veya sevi-len birisinin, baskasi ile ilgilendigi kanisina varildiginda takinilan olumsuz tutum” olarak açiklanmis.
Simdilik sevgi (ask) kiskançligini bir tarafa birakirsak, kiskançligin temelinde; neden ben-den bir adim ileri geçti duygusu yatar. Iyi dosttur, iyi arkadastir, iyi komsudur, iyi köse yazaridir, iyi kardestir, iyi …., iyi… dir ama ondan bir adim ileride olmamalidir. Olursa is-te o zaman kiskanilir. Haa sunu da hemen be-lirteyim, onun bir adim geride olmasinin hiç-bir sakincasi yoktur. O zaman kiskançliga ne-den olmaz.
Yaziyi okuyan dostlarim konuyu kisisellestir-digimi zannetmesinler. Onlar beni zaten bilir-ler. Ben kiskançlik duygusunu en az seviyeden yasayan, yasarken de bunu disipline ederek olumlu sekilde kullanabilen sansli insanlardan birisiyim. Kiskançlik herkesin yasaminda gös-terdigi bir davranistir. Herkeste degisik biçimlerde ve dozlarda görülür.
Önemli olan bunu nasil yasadigidir.
Kiskananlar olur; iyi bir iste çalisiyorsaniz. Kiskananlar olur; daha iyi bir araba aldiysa-niz. Kiskananlar olur daha iyi bir traktör al-diysaniz. Kiskananlar olur daha iyi köse ya-zariysaniz. Bir tarla, bir bahçe, bir yazlik … aldiysaniz kiskananlar çikar. Kiskançlik konu-su bu sekilde uzayip gider, sizlerin de yekinen bildigi gibi. Bundan sonraki örnekleri de siz kendi hayatinizdan devam ettirin. Yok mu? Hiç olmaz mi?
Hem de istemediginiz kadar.
Kiskananlar kimlerdir?
Kimler olacak; sizi en yakindan taniyanlardir kiskananlar. Kiskançlik; birbirine benzeyen, bir arada yasayan ve birbirini yakinen taniyan kisiler arasinda yasanir. Birbirini tanimayan ve birbirine emsal olmayan insanlar arasin-da kiskançlik olmaz. Kiskanan kisi kendisine benzeyenin bir benzemez olmasini istemez.
Peki, kimlerdir bunlar?
Kimler olacak; komsunuzdur, bir arkadasiniz-dir, bir bildik – tanidiginizdir, kardesinizdir, hatta ben, sen, o dur. Bu hemen hemen herkes olabilir. Bir gaflete kapilip da yok yaa ben kiskanmiyorum demeyin. Hadi söylediniz di-yelim! Ben inanmiyorum ya diyelim ki inan-dim. Siz kendiniz dahi inanmazsiniz. Bilinme-li ki kiskançlik yasamla gelen bir duygudur. Ilkel bir duygudur ve herkeste vardir.
Kiskançlik öncelikle kendinize ve çevrenize zarar vermeyecek dozda olursa bir sorun yoktur. Bu duyguyu iyi yönlendirip disipline ederek yararli yasamak gerekir.
Kiskançligin siddeti; kiskançlik nedeni ve kis-kanilan kisinin yakinligina göre degisir. Çogu dostluklarin bozulmasinin nedeni kiskançlik-tir. Kiskançlik iyi yönlendirilemezse yasami-mizin en ilkel ve en belali duygusu olur.
Kiskançlik bir vesile yakin iliskisi olmayan insanlar arasinda görülmez.
Yine bir bakima durumu iyi olan, daha kötü olani kiskanmaz. Isinde basarili olan, basarisiz olan arkadasini kiskanmaz. Isi iyi giden esnaf, isi daha az olan esnaf dostunu kiskanmaz. Onun paçasindan tutmaz. Bu sekilde örnekler çogaltilabilir.
Dostlar da yeri ve zamani olustugunda birbiri-ni kiskanabilirler. Ayni düzeydeyseler herhan-gi bir sorun yok. Ama seviye bozulduysa, asa-giya düsen kefe yukaridaki kefeyi kiskanir. Tabii kiskançligin siddeti duruma göre farkli gelisir ve farkli yasanir.
Kiskançligi küskünlük, kirginlik yaratacak, iliskileri bozacak boyutlara götürmemek gere-kir. Dozu uygun kiskançliklar insanin hayatina olumlu katkida bulunur. Hani derler ya “Iyi komsu kötü (kiskanç) komsuyu mal sahibi eder” diye.
Bu ölçüdeki kiskançliklar her iki taraf için de çekilir ama daha fazlasi alimallah insani içten içe kemirir, yer ve yok eder. Bir deri bir kemik birakir.
Kiskançlik biraz da insanin yasam anlayisi ile dogru orantilidir. Insanin kibir ve kiskançliklarindan kurtulabilmesi büyük bir olgunluktur.
Kamil insan kendisini hiçleyen, sifirlayabilen insandir.
Konu uzun; neme lazim benden bu kadar, diger taraflarini da siz tamamlayin.
Hosça kalin, dostça kalin.