“Sen bizi unutmadin biz de seni UNUTMAYACAGIZ!”

DEPREM kusaginda yer alan Torbali'da 1928 yilinda, yüzyilin en büyük yikici depremlerinden biri yasanmisti. 6,5 siddetindeki deprem ilçede büyük yikimlara neden olmustu. O büyük depremin üzerinden tam 85 yil geçti. Ve o günlerde Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, Torbali'ya kendi imzasini tasiyan bir belge ile toplam 19 bin lira yardim göndermisti

BASBAKANLIK Cumhuriyet Arsivi ile ortak yürütülen çalismalar kapsaminda Torbali'ya getirilen orijinal belgelerin dijital kopyalari bir süre önce Kent Arsivi yetkililerine teslim edildi. Simdiye kadar Basbakanlik Cumhuriyet Arsivi'nden 4 bin 500 belge temin edilirken, eylül ayinda 40 belgeden olusan bir sergi hazirlandigi açiklandi. Devlet Arsivleri Uzmanlari Orhan Özdil ile Abdurrahman Yarar, önümüzdeki süreçte de devlet arsivlerindeki belgeleri, Torbali'da kurulan Kent Arsivi ile paylasacaklarini söyledi. Belediye yetkilileri ise Kent Arsivi'ni olusturma çabalarinin tüm hiziyla devam ettigini ve bu süreçte Basbakanlik Cumhuriyet Arsivi'nin kendilerine büyük destek oldugunu belirterek Torbali ile ilgili yeni belgelerin Kent Arsivi'ne kazandirilmasi için çalismalarini sürdüreceklerini dile getirdi.

DEPREM IÇIN 19 BIN LIRALIK YARDIM PARASI GÖNDERILMIS

KENT Arsivi çalismalari arasinda yer alan ve arsive gönderilen 3 bin belge arasinda en dikkat çeken ise deprem sonucu gönderilen yardim parasi belgesinin olmasi. 1928 yilinda Torbali'da yasanan deprem sonrasinda Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Basbakan Ismet Inönü ve dönemin bakanlari tarafindan ilk etapta 10 bin lira gönderilmis. Bunun için hazirlanan belge ise su an Kent Arsivi'nin eserleri arasindaki yerini aldi. Ayrica depremden 6 ay sonra da toplam olarak 19 bin liralik yardim gönderildigi de edinilen bilgiler arasinda. Kent Arsivi'ne kazandirilan belgeler arasinda nüfus defterleri, Sultan II. Abdülhamit'in çiftliginin evraklari ve Torbali maden isletmeleri gibi sayisiz belge ziyaretçilere sunuluyor.

ATATURK IMZALI TORBALI BELGESI

BAKANLAR Kurulu 1 Nisan 1928 tarihli toplantisinda Izmir ve civarinda vuku bulan depremlerin etkileri ve zararlarina ait raporlari incelemis ve Içisler Bakanligi ile Izmir Valiliginin aldigi tedbirleri uygun bulmustu. Kurulu, Kizilay Genel Merkezi, Izmir Belediyesi ve Izmirlilerin depremzedelere yaptigi yardim ve gösterdikleri sefkat dolu alakayi takdirle karsilasmisti. Bakanlar Kurulu ayrica, Torbali, Tepeköy ve diger köylerdeki depremzedelerden yardima muhtaç olanlarin öncelikli ihtiyaçlari için harcanmak üzere Izmir Valiligi emrine 1927 bütçesinin olaganüstü harcamalar kaleminden 10 bin lira gönderilmesine ve durumun gerektirdigi her türlü sihhi ve idari önlemlerin süratle uygulanmasina karar vermisti.

TORBALI'YA DEPREM YARDIMI

DEPREM kusaginda olan Torbali'da 1928 yilinda, yüzyilin en büyük yikici depremlerinden biri yasanmis ve 6,5 siddetindeki deprem Torbali'da büyük yikimlara neden olmustu. O büyük depremin üzerinden bugün tam 85 yil geçti. 2 bin evin yikildigi ve 50 kisinin ise hayatini kaybettigi deprem sonrasinda Torbali'ya yardim yagdi. Amerika'dan Misir'a, Afganistan'dan Brezilya'ya kadar dünyanin birçok ülkesinden kisi ve kuruluslar yardim yapti. Bakanlar Kurul üyelerinin ve Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün imzasiyla da ilçeye para gönderildi.

ATATURK'UN EMRIYLE GELEN BEREKET

ÇESITLI kaynaklarda Atatürk'ün emriyle kurutuldugu belirtilen Cellt Gölü, halen bölgenin en verimli topraklarina ev sahipligi yapiyor. Binlerce dönüm arazinin bulundugu bölgede her mevsim ürün yetistiriliyor ve tarim ekonomisine büyük katki saglaniyor. Saglik, Yeniköy ve Ahmetli köyleri arasinda bulunan Sinektepe Mevkiindeki arazi, bölgenin en verimli arazisi olarak biliniyor. Cellt Gölü'nün bulundugu 3 bin dönümlük alan, köylülerin her mevsim ürün aldigi bölgelerin basinda geliyor. Çesitli kaynaklarda ilçenin ilk ve tek gölü olan Cellt Gölü'nün 1933 yilinda Aydin'dan Izmir'e tren yoluyla giden Mustafa Kemal Atatürk'ün emri sonrasinda kurutuldugu ve kurutulan 3 bin dönümlük bölgenin Romanya'dan gelen Türk göçmenlere dagitildigi ve ayrica 200 haneye de toprak verildigi belirtiliyor.

GÖLUN KURUTULMASI KAYITLARA GEÇTI

BU olay ile ilgili Atatürk Arastirma Merkezi kayitlarinda su bilgilere yer veriliyor: 'Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri, halka ve halk sagligina büyük önem vermis ve halki perisan eden sitma hastaligi ile mücadele etmistir. Cellt Gölü, Izmir'in Selçuk Ilçesi yakinlarinda olup genis bir bataklik meydana getirmistir. Mustafa Kemal Atatürk'ün 1931 yilindaki Izmir ziyareti sirasinda batakligin kurutulmasi kararlastirilmistir. 1935 yilinda baslayan batakligin kurutulmasi isi 1940 yilinda tamamlanmistir. Kusadasi'ndan Cellt Gölü'ne kadar 46 km bir ana kanal ve buna bagli yan kanallar açilarak, Cellt Gölü kurutulmustur. Gölün kurutulmasi ile elde edilen 1200 hektarlik arazinin bir kismi topraksiz köylüye bir kismi da göçmenlere dagitilmistir. Kurutulan araziye 'Saglik Ovasi' ismi verilmis ve burada Saglik Köyü ve Istasyonu kurulmustur. Cellt Gölü'nün 3,5 milyon lira harcanarak kurutulmasi, Türkiye Cumhuriyeti'nin halka ve halkin sorunlarina verdigi önemin bir göstergesidir.'

KÖYUN ISMINI ATATURK KOYDU

SAGLIK Köyü civarindaki bataklik alanlarin kurutulmasi ile ilgili olarak Atatürk'e dayandirilan söyle bir anekdot bulunuyor:  Torbali civarinda yer alan Cellt Gölü'nün ve yakinindaki batakliklarin kurutulmasi için yürütülen çalismalar tamamlanmis ve sitma ile yapilan savas esnasinda yörede önemli bir kazanim elde edilmistir. Bölgeye yönelik bir ziyareti sirasinda da elde edilen bu basarilar, Ulu Önder Atatürk'e gösterilmek istenir. Saglik Tren Istasyonu'nda duran trenden Atatürk iner, kurutulan gölü inceler ve 'Saglik olsun' der. Bu araziye de daha sonradan kurulan köye de bu olayin hatirasina atfen 'Saglik' ismi verilir.