Bir cami, bir okul!

Torbali’nin gelismesine büyük katki koyan ve ilçe olmasini saglayan II. Abdülhamit Han, egitim ve din islerini birbirinden ayirmadi. Aksine yaptirdigi bütün camilerin yanina bir de okul insa etti.

BUGUNLERDE ölümünün 97. sene-i devriyesinde rahmetle anilan Osmanli Imparatorlugu’nun önemli padisahlarindan II. Abdülhamit Han, hem dine hem de egitime büyük önem veriyordu. Torbali’yi padisah çiftligine çeviren Abdülhamit, padisahlik yaptigi dönem içerisinde ilçeye tam 18 adet cami ve 15 okul yaptirdi. Özellikle egitime çok büyük önem veren padisah her bölgeye yaptirdigi okullarla adindan sikça söz ettirdi. Abdülhamit tarafindan yaptirilan 15 okuldan sadece 3 tanesi suanda ayakta duruyor. Bülbüldere Mahallesi’ndeki okul disinda Yeniköy ve Kirbas’taki okullarda günümüze kadar ulasti. Okullarin yani sira 11 camide günümüzde kullaniliyor.

 DIN VE FEN

“Ben her caminin yaninda bir mektep görmek isterim. Sunu çok iyi bilin, ben okumus adamdan asla korkmam. Beni suçlayanlara da soruyorum;ben hizmetkar bir padisah olmasam bu kadar okulu neden açayim? Iki sey çok önemlidir; Din ve Fen.” Iste bu sözler Osmanli Imparatorlugu’nun en önemli padisahlarindan olan II. Abdülhamit Han’a ait. 1876–1908 yillari arasinda 33 yil padisahlik yapan II. Abdülhamid Han, o yillarda Bati’ya karsi denge, Dogu’ya karsi da Islamî çizgideki politikasiyla Osmanli Devleti’ni artan dis baskilara karsi korumaya çalismis, bu arada yogun saltanat hayatina ülkenin imar ve gelismesi için yaptigi çok sayida çalismayi sigdirmayi basarmistir. Padisah II. Abdülhamit Han, özellikle de Torbali’da birçok cami ve okul yaptirdi.

15 CAMI, 18 OKUL YAPTIRDI

Tahtta oldugu süre içinde vakfettigi eserler bugün, yurdun dört bir kösesini süslemeye devam ediyor. Torbali’da bunlarin basinda geliyor. Torbali ve mahallelerinde de II. Abdülhamid’in vakfettigi onun tugrasini tasiyan birçok eser geçmisi günümüze tasimaya devam ediyor.Torbali ilçesi bugün o yillardan kalan sayisiz eserle âdeta II. Abdülhamid’in adiyla özdeslesmis durumda. Torbali’nin ilçe hâline gelmesi de Abdülhamid Han’in devrinde gerçeklesiyor. Demiryoluyla Izmir’den Aydin’a giderken degerlendirilmeyen ovayi gören Sultan Abdülhamid, 1893 yilina kadar Baltaci Dimyos adli bir Rum vatandasin mülkiyetinde bulunan genis araziyi sahsi imkanlariyla satin alarak padisah çiftligi olarak kayitlara geçirtiyor.O yillarda bir kaç evden ibaret Torbali, Padisah’in himayesinde büyük bir gelisme göstererek, belediye halini aliyor. Padisah Abdülhamit, cami ve okul disinda, birçok mahallede o yillardan bugünlere intikal eden çesme, havuz ve degirmenler insa etti.

GÖKHAN YALKALK