Kaybolmak istemiyorlar

El emegi ve göz nuruyla yapilan el isi sanatlari, teknolojiye tek tek yeniliyor. Ama bazi ustalar var ki, çirak yetistiremeseler, is yapamasalar dahi ata yadigari mesleklerini her seye ve herkese inat ayakta tutuyorlar ve kaybolmak istemiyorlar. GELISEN endüstri ve insanligin gelisen talep ve ihtiyaçlari maalesef zamanla bazi mesleklerin kaybolmaya yüz tutmasina sebep oluyor. Bütün bu [&hellip]

Kaybolmak istemiyorlar

El emegi ve göz nuruyla yapilan el isi sanatlari, teknolojiye tek tek yeniliyor. Ama bazi ustalar var ki, çirak yetistiremeseler, is yapamasalar dahi ata yadigari mesleklerini her seye ve herkese inat ayakta tutuyorlar ve kaybolmak istemiyorlar.

GELISEN endüstri ve insanligin gelisen talep ve ihtiyaçlari maalesef zamanla bazi mesleklerin kaybolmaya yüz tutmasina sebep oluyor. Bütün bu meslekler büyük bir el emegi, maharet ve ustalik gerektirmekte. Ancak hizla gelisen teknolojiye inat edip direnen ustalar, baba yadigari bu meslekleri unutturmamak için mücadele ediyor. Kalaycisi, silah tamircisi, yorgancisi, tahta kasik oymacisi ve daha niceleri. Torbali’da birçok el emegi ustasi, mesleklerinin kaybolmasini istemiyor. Bu yüzden de ilerlemis yaslarina ragmen halen insanlara geleneklerini tanitirken, bu mesleklere azalan saygiyi da yeniden arttirmak istiyor.

TEKNOLOJIYE INAT, KALAYCILIK

BIR zamanlarin gözde meslegi olan bakir ve kalaycilik, teknolojinin karsisinda tarihe karisiyor. Yillar boyunca mutfaklarin vazgeçilmez aletleri, raflardan hiç düsürülmeyen bakir sahanlar, masrapalar, kovalar, bakraçlar simdi birer tarihi sanat eseri olarak evlerin bir kösesinde sadece süs esyalari olarak yer tutuyor. Bakirdan yapilan malzemelerin yerini çelik, porselen, çinko ve cam gibi daha ucuz ve kullanisli kap kaçaklar aliyor. Torbali’da bu meslegi icra edenlerin sayisi gün geçtikçe azaliyor. 28 yildir kalaycilik yapan Mustafa Uysal, meslegini babasindan ögrenmis. 8 yasindan beri kalaycilik yapan Mustafa Uysal, bakir kaplari önce tuz ruhuyla ardindan da kumla temizledigini belirtti. Kum dökme isleminin ardindan bu esyalar nisadir ve eritilmis kalayla birlikte odun atesinde kalaylaniyor. Bakir kaplarin kullaniminin azalmasiyla bu esyalari kalaylattirmaya gelenlerin de azaldigini ifade eden Mustafa Usta, “Kültürümüzü ve meslegimizi yasatmak için çirpiniyorum. Bütün zorluklara inat, bu meslek kaybolmayacak ve unutulmayacak” diye konustu.

BABA MESLEGINI HOBI OLARAK YAPIYOR

KAYBOLAN mesleklerden olan kasik oymaciligi mesleginin son temsilcisi Ayrancilar’da ikamet ediyor. Atalarindan ögrendigi meslegin son temsilcisi olan Muammer Tozluk, simdilerde bu isi hobi olarak yapiyor. 3 nesildir kasik oymaciligi yapan Tozluk Ailesi, bu meslegin artik son temsilcilerinden. Kasikçilik mesleginin Anadolu’nun bazi yörelerinde günümüzde de nadiren sürdürülen el sanatlarindan oldugunu dile getiren Tozluk, “Özellikle Konya’da Selçuklular Dönemi’nden bu yana sürdürülen tahta kasik yapimi, günümüze kadar ulasmistir. Küçük keser, törpü yardimiyla sekillendirilen kasiklar ise simdilerde genellikle köylerde veya bazi turistik bölgelerde ragbet görüyor. Bizler de bu meslegin son temsilcilerindeniz” dedi.

40 YILDIR YORGAN DIKIYOR

BIR dönemler gelinlik kizi olan annelerin en ugrak mekanlarindan olan yorgancilar, son dönemlerde el emegine gerekli önemin verilmemesinden dolayi dertli. Teknolojinin ilerlemesi, fabrikasyon yapimi yorganlarin tercih edilmesi ve çirak yetistirilememesi yüzünden bir zanaat daha kaybolma tehlikesi ile karsi karsiya. Özellikle son yillarda Çin mali yorganlarin piyasaya çikmasi nedeniyle zor günler geçiren yorgancilar, meslegin son yillarini yasadiklarini belirtti. Süsler Yorgan’in sahibi Mehmet Yalçin, 1972 yilinda meslege çirak olarak basladi ve 40 yili askindir da meslegi sürdürüyor. El emegi göz nuru ürünlere deger verenlerin günden güne azaldigini ifade eden Yalçin, “Böyle giderse yorgancilik zanaati da yakinda yok olacak. Torbali kirsal bir kesim oldugu için bu meslek halen yasamini sürdürüyor. El isi yorganlari köylü kizlar, fabrikasyon ürünleri ise sehirli kizlar tercih ediyor” dedi.

ÇIRAK BILE YETISMIYOR

1970 yilindan bu yana Tepeköy Mahallesi’nde faaliyet gösteren Karadeniz Silah Tamir Atölyesi, ilçede tek silah tamiri yapan isletme olma özelligini tasiyor. Mustafa Sofuoglu, mesleginin bitme noktasina geldigini söyledi. Babasindan devraldigi meslegi uzun yillardir layiki ile yerine getiren Sofuoglu, bu meslegin yok olmaya basladigini, can çekiserek ayakta kaldigini belirtti. El yapimi silahlarin ragbet görmedigini, fabrikasyon üretimi makine kimya silahlarin ilgi gördügünü ifade eden Mustafa Sofuoglu, “Zamanla her seyin yok oldugu gibi bu meslek de yok olacaktir. Gelecek nesillere aktarilmasi için çirak yetismesi gerekiyor ama maalesef yok” diye konustu.