MEDENIYETLER BESIGI

Kültür ve Turizm Dergisi’nin yaptigi arastirmada Torbali’nin Cumhuriyet tarihinden önce 11 çag ile dönem yasadigi ve en eski çaglardan beri çesitli uygarliklarin merkezi olduguna dikkat çekiliyor. Ilçe için, “Inanç ve kültür turizminde merkez olacak” nitelemesi yapiliyor.

SON yillarda gerek ekonomik gelismisligi gerek, nüfus artisi gerekse de yildizi parlayan sanayisi ile dikkat çeken Torbali, köklü tarihi ile de dikkat çekiyor. Kültür ve Turizm Dergisi’nin yaptigi arastirmada Torbali’nin Cumhuriyet tarihinden önce 11 çagi yasadigi ve en eski çaglardan beri çesitli uygarliklarin merkezi olduguna dikkat çekiliyor. “Tarihin en eski çaglarindan bu yana çesitli uygarliklarin merkezi olan, ismini antik çagin ünlü sehirlerinden Metropolis’ten alan Torbali, her ne kadar tarim ve sanayisiyle öne çiksa da bagrinda gizledigi köklü geçmisin izleriyle kültür ve turizmde de adindan sikça söz ettirecege benziyor” ifadelerinin yer aldigi arastirmada Torbali ile ilgili çarpici bilgiler de yer aliyor. Iste dergide Torbali ile ilgili yapilan tespitler:

ÇESITLI UYGARLIKLAR
ILÇENIN ilk çag tarihinin çok eskiye dayandigi bilinmektedir. Bugünkü Torbali Küçükmenderes havzasinda verimli topraklar üzerinde kurulmus olup; Ephessos (Selçuk), Smyrna (Izmir), Kolophon (Degirmendere), Nation (Ahmetbeyli) ve Nif (Kemalpasa) antik kentleri arasinda kalan bölgede M.Ö. 3 bin yillarinda ilk yerlesim gerçeklesmistir. Yöredeki en erken yerlesim Metropolis antik kentinde ortaya çikmistir. Metropolis kentiyle birlikte M.Ö. 2 bin 500 yilinda Hititler zamaninda yörenin gelistigi, M.Ö. 7’inci yüzyilda Lydia zamaninda da en parlak çagini yasadigi anlasilmistir. Sirasiyla Neolitik, Kalkolotik,Tunç Çaglari ile Frigya, Lydia, Pers, Roma ve Bizans dönemlerini, 10711317 tarihlerinde Selçuklular ve Aydinogullari, daha sonralari Osmanli dönemini yasamistir. Ilçenin ismini Metropolis’in diger adi olan Triyanna veya Tripolis’ten aldigi sanilmaktadir. Metropolis “Ana Tanriça’nin Kenti” anlamina gelir. Kazilarda Helenistik Çaga tarihlenen çok sayida verilerle karsilasilmasi o dönemde burada önemli bir yerlesimin olduguna isaret etmektedir. Yöre Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini korumustur. Bizans döneminde piskoposluk merkezi olmus ancak, Arap akinlarinin yogunlasmasi üzerine antik kalintilardan yararlanilarak bir Bizans kalesi yapilmistir. Malazgirt Savasi’nin ardindan Türk boylarinin buraya gelmesinden kisa bir süre sonra da terk edilmistir. Izleyen dönemde yöreye Selçuklularin, Selçuklularin yikilmasindan sonra da Aydinogullarinin hakim oldugu bilinmektedir. Yildirim Beyazit döneminde Izmir ile birlikte Torbali’nin bulundugu alan Osmanli topraklarina katilmistir. Ankara Savasi’nda Yildirim Beyazit’in Timur’a yenilmesinden sonra yeniden Aydinogullarinin egemenligine giren yöre, 1425’te Osmanli topraklarina dâhil olmustur.

INANÇ VE KULTUR TURIZMINDE MERKEZ OLACAK
SON yillarda arkeologlar, tarihçiler ve turizmcilerin ilgi odagi olan Torbali’nin yakin gelecekte inanç ve kültür turizminde Izmir’in en önemli merkezlerinden biri haline gelmesi, yerli ve yabanci turistlerin akinina ugramasi bekleniyor. Basta Metropolis olmak üzere ilçede bulunan tarihi yapitlar, dag köylerindeki eski tas evler, Sultan Ikinci Abdülhamit’in padisahlik döneminde yaptirdigi okullar, camiler, havuzlar ve çesmeler Torbali’yi ziyaret edenler tarafindan büyük ilgiyle karsilaniyor. Metropolis Antik Kenti ve Dagkizilca Nif Dagi Kazi çalismalarinin gelecek yillarda ilçenin kaderini degistirmesi bekleniyor. Selçuk ve Kusadasi gibi bölgenin turizm merkezlerine yakinligiyla iyi bir konuma sahip olan Torbali günübirlik turizmden de pay alabilecek bir potansiyele sahip.

EN ÖNEMLI KALINTI: METROPOLIS
BUGUNKU Torbali 18’inci yüzyilin sonlarinda kuruldu I. Dünya Savasi’ndan sonra 15 Mayis 1919 – 7 Eylül 1922 tarihleri arasinda Yunan isgali altinda kalmistir. Cumhuriyetin ilanindan sonra, 1926 Izmir’e bagli ilçe konumuna getirilmis, 1927’de belediyesi kurulmustur. 1928 yilindaki depremden büyük zarar görmüs ve bunun üzerine Torbali, Tepeköy’de yeniden kurulmustur. Ilçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasinda en önemlisi Metropolis Antik Kenti kalintilaridir.