TEBA’nin patronunun geliri, sadece 410 lira

Torbali’da 2001 krizi öncesinde ihracati 100 milyon dolari geçen TEBA’nin sahibi Teoman Baygan, 2007 yilinda iflas etti. Bir zamanlarin vergi rekortmeni is adami, 410 liralik emeklilik maasiyla yasamini sürdürüyor.

ISITMA sogutma cihazlari ile beyaz esya sektörünün Torbalili devi Teba, bir zamanlar ülkenin en büyük sanayi kuruluslari arasinda yer aliyordu. Amerika Birlesik Devletleri’nde üretim tesisleri kuran ve Pentagon’a, Rusya’da Moskova Parlamentosu’na bile sogutma sistemleri satiyordu. Ancak 2001 ekonomik krizi ve sonrasinda liranin degerlenmesi ile birlikte iflas eden TEBA’nin sahibi 80 yasindaki Teoman Baygan’in ibretlik yasami ‘Nereden nereye’ dedirtiyor.

KUÇUK BIR BURODAN, 250 MILYON DOLARLIK IHRACATA

ISITMAsogutma cihazlari ile beyaz esya sektörünün Izmirli devi Teba, bundan tam 45 yil önce Alarko Grubu’ndan ayrilan yüksek makine mühendisi Teoman Baygan tarafindan küçük bir büroda kuruldu. Firma, ismini de Teoman Baygan’in isim ve soy isminin ilk iki harfinin birlesmesinden aldi. Hizla büyüyen ve üretimini artiran Teba, isitmasogutma ekipmanlari imalatindan taahhüt islerini de içeren 18 farkli sirketin bünyesinde oldugu bir dev haline geldi. Türkiye’nin en büyük firin üreticisi olan Teba, Ingiltere dahil birçok ülkeye kendi markasiyla da ihracat yapti. Yazibasi Klima ile Pancar ve Görece elektrikli aletler tesislerinde ürettigi ürünleri, 87 ülkeye ihraç eden Teba, yurtiçinde de yaygin bir bayii agina ulasti. Çin’e de farkli bir alanda yatirim yapma karari alan Baygan, bu ülkede kebap çesitlerinin satilacagi restoranlar zinciri kurdu.

‘IFLASIMDA SORUMLULUK BANA AIT’

IZMIRLI duayen isadami Teoman Baygan ve kendisine sonradan katilan 2 kizi tarafindan yönetilen Teba, 2001 krizinde yüklü yatirim nedeniyle aldigi darbenin etkisini atlatamadi ve 2003 yilindan itibaren zor günler geçirmeye basladi. Mali dengesi bozulan Teba’nin amiral sirketleri hakkinda 2007′de iflas karari verildi. O dönem Teba’nin 85 milyonu finans kuruluslarina olmak üzere toplam 120 milyon Euro borcu oldugu belirtildi. 2001 yilinda 1650 çalisani bulunan, bugün ise aldigi emekli ücretinin disinda kizlarinin destegiyle yasamini sürdürmeye çalisan Baygan, çektigi sikintilari, yasadigi kötü günleri anlatti. Baygan, “Iflasimda tüm sorumluluk bana ait. Bir patron kimseye sorumluluk yükleyemez” dedi.

‘SIFIRI TUKETMIS DURUMDAYIM’

PARA idaresini bilemedigini, kendi parasi ile sirketininkini ayiramadigini söyleyen Baygan: “Hepsini bir araya koymusum. Hepsi batti. Sifiri tüketmis durumdayim. 2001 krizi TEBA’nin mali yapisinin yüzde 50’sini götürdü. Faaliyetimizin yüzde 50’si ithalata dayaliydi. TEBA 250 milyon dolar civarinda ciro yapardi. Klimada Pazar payimiz yüzde 35’ti. Birden bire yüzde 100 devalüasyon olunca, sirketin mali yapisinin yüzde 50’si yok olup gitti. Su anda emekliligimi yasiyorum. 600 lira civarinda bir maasim var. Kesintilerle birlikte elime 410 lira gibi bir para geçiyor. Zamaninda muhasebe herhalde ‘Nasil olsa zengin adam. Emekli maasina ihtiyaci olmaz’ denildi. Ben de hiç ilgilenmemisim” diye konustu.

TURKMENISTAN PROJESI VAR

GIDA ve sogutmaisitma sistemi ihracati için yeni projelerinin oldugunu dile getiren Teoman Baygan, bunun suanda fikir asamasinda oldugunu belirtti. Türkmenistan projesinin oldugunu söyleyen Baygan: “Orada bir klima sistemi kurmak, bizim için çocuk oyuncagi. Bizim gözü kapali yapabilecegimiz bir is. Burada fabrikayi kurmak daha dogru olacak. Bu isin baslangicini Izmir’de yapmak istiyorum. Oradaki klima, isitmasogutma sektörünün analizini yapmamiz gerekiyor. Isle ilgili bizim bir ekibimiz var ki, su anda onlarla temas halinde degilim. Ama ayaga kalkarsam onlari hemen bulurum” dedi.

NEYDI?

* Teoman Baygan, 45 yil önce Torbali’da küçük bir büroda kurdugu Teba’yi pisirici aletler ve klima basta olmak üzere isitmasogutma ürünlerinde 87 ülkeye ihracat yapan 18 sirketli dev haline getirdi.
* Baygan’in yönetimindeki Teba, Yazibasi, Pancar ve Görece tesislerinde ürettigi ürünlerle 150200 milyon dolar ciroya ulasirken, bin 600 kisiye is imkani sagladi.
* Isadami Baygan bu dönemde, Türkiye’nin ABD’deki ilk üretim merkezini de kurdu ve NASA, Amerikan Deniz ve Hava Kuvvetleri gibi birçok önemli kuruma klima santrali satti. Moskova Parlementosu da Teba’nin klima santrali sattigi yerler arasinda yer aldi.

NEOLDU?

* 2001 krizinde aldigi yaralari atlatamayan Teba, 2003 yilindan itibaren finans konusunda ciddi sikintilar yasamaya basladi. 2007’de mali dengesi iyice bozulan Teba’nin amiral gemisi sirketlerinin iflasina karar verildi.
* 85 milyonu banka ve faktoring sirketlerine  toplam 120 milyon euro borcu oldugu belirtilen isadami, alacaklilarla bogusmaya basladi.
*TEBA, 2007’de iflas etti ve sirketin mal varliklari icra yoluyla satisa çikti.
SORUMLULUK BANA AIT: Bugün ise aldigi emekli ücretinin disinda kizlarinin destegiyle yasamini sürdürmeye çalisan Baygan, çektigi sikintilari, yasadigi kötü günleri anlatti. Baygan, “Iflasimda tüm sorumluluk bana ait. Bir patron kimseye sorumluluk yükleyemez” seklinde konustu.