Torbalı’nın adı 500 yıla dayanıyor
Yerel Tarihçi Necat Çetin yüzlerce yıl öncelerine dayanan birçok rivayeti çürütecek bir belgeye ulaştı. Torbalı adının geçtiği 1530 yılı Tapu Tahrir Defteri'ne ulaşan Çetin, Torbalı'nın adının o evraklarda 'Tur-i Bali' olarak geçtiğini söyledi.
TORBALI adının nereden geldiği ile ilgili 20’ye yakın rivayet dillendirilse de bugüne kadar hiçbir resmi kaynakta kesin bir bilgiye yer verilemedi. Kimisi bir dervişin, kimisi bir ağaçtan elde edilen baldan, kimisi Metropolis’ten geldiğine dayanan rivayetler halk arasında dolaşırken Torbalı Belediyesi Kent Arşivi’nde de konuyla ilgili çalışma başlatılmıştı. Sık sık bu konuyla ilgili araştırma yapan Yerel Tarihçi Necat Çetin yüzlerce yıl öncelerine dayanan birçok rivayeti çürütecek bir belgeye ulaştı. Torbalı adının geçtiği1530 yılı Tapu Tahrir Defteri’ne ulaştığını belirten Çetin, Torbalı’nın adının o evraklarda Tur-i Bali olarak geçtiğini söyledi. Tur-i Bali Arapçada Bali Dağı anlamına geliyor.
ÇİFTLİKAT-I TUR-İ BALİ
Elinde olan belge niteliğindeki tahrir defterinde Torbalı ismine rastladığını söyleyen Çetin, “166 No’lu Anadolu Muhasebe Defteri’nde burada çiftliklerin isimleri yer alıyor. Bu bölgede Çiftlikat-ı Tur-i Bali ismi geçiyor. Tur Arapçada dağ demektir. “Bali” bildiğimiz bir isim. Yani Bali’nin Dağı anlamına geliyor. Mesela bir gezgin var 1600’lü yıllarda Özbey tarafından geçiyor. O da yazılarına Toribali olarak geçiriyor. Osmanlı döneminde topraklar arasında çiftlikatlar da varmış. Devlete ait olan tarlaları da kişiler işletirmiş. Torbalı da bu çiftlikatlardan biriymiş” şeklinde belirtti.
RİVAYETİ ÇÜRÜTÜYOR
Necat Çetin’in ulaştığı bu bilgiler, kabul edilen ve binlerce Torbalılının bildiği birrivayeti de çürütüyor. Bilinen bu rivayet ise şu şekilde:“Abdülhamit Torbalı’ya Murat Bey’i gönderir. Gönderirken bataklığın kurutulması ve bölgenin ağaçlandırılmasını ister. Bu talimatlar doğrultusunda Murat Bey Torbalı Mahallesi’nden Tepeköy Mahallesi’ne kadar olan bölümüne Sulfata ağaçları dikilmesini sağlar. Tire-Ödemiş-İzmir arası ticaret yapan tüccarların deve kervanları ise bu güzergâhtan geçermiş. Deve kervanları şimdiki Haluk Alpsü Bulvarı’nda bulunan yeni Sulfata ağaçlarının yapraklarını yer. Murat Bey bir karar alır ve kervan sahiplerine bölgeye geldiğinizde develerin ağzına torba takın talimat verir. Deve sahipleri ise Haluk Alpsü Bulvarı’na yaklaşırken kervanı durdurur “Torbaları takın torbalı yere geldik” derlermiş zamanla bu alan artık Torbalı diye anılmaya başlanmış.
