Kıymetli okurlarım bu haftaki yazımızın konusunu İş davalarında arabuluculuk oluşturmaktadır. İş davalarında arabuluculuk nedir, zorunlu mudur, kimler arabulucu olabilir bu konuları köşemiz yettiğince irdeleyeceğiz.
Günümüzde çalışma hayatının başat unsurları olan işçi ve işveren kesimleri arasında; sınırları Anayasa, Uluslararası Mevzuat, 4857 Sayılı İş Kanunu ve 6098 Sayılı Borçlar Kanunu başta olmak üzere sair amir mevzuat hükümleri çerçevesinde ve dolayısıyla kamu otoritesi olarak devlet ile beynelminel paydaşları tarafından çizilen bir hukuk düzeni mevcut olup yapılan düzenlemeler ile bu hukuk düzeni çeşitli biçimlerde değişip-dönüşmekte, evrilmekte ve konunun tarafları ve kamu açısından yoğun çelişkileri, karşıtlıkları da bünyesinde barındıran güncel tartışmaları beraberinde getirmektedir.
ARABULUCUKLA İLGİLİ MEVZUAT
06/06/2012 tarih ve 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 22/06/2012 tarihinde 28331 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Arabuluculuk Müessesesi, Kanunun yayım tarihi itibariyle ihtiyari bir özellik arz etmekte iken 12.10.2017 tarih ve 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda yapılan değişiklik ile birlikte iş hukuku uyuşmazlıklarının çözümünde dava öncesi zorunlu arabuluculuk uygulaması öngörülmüştür.
Kanunun Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Başlıklı 3. Maddesinde;
(1) Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
(2) Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.
(3) İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz denmektedir.
Kanun’a göre arabuluculuk iş uyuşmazlıklarının çözümünde bir dava şartı olarak düzenlenmiş olup taraflar arabulucuya başvurmaksızın dava yolunu tercih edemeyeceklerdir. Davacı işçi arabuluculuk yönteminin işletilmemesine rağmen doğrudan doğruya dava açmaya girişirse mahkeme esasa girmeden davayı usulden reddetmek yoluna gidecek, noksanlığı gidermesi için davacıya bir süre verme yoluna gitmeyecektir.
Kanunun 2.Maddesinde ise; “Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemine” Arabuluculuk, bu faaliyeti yürüten ve Bakanlıkça düzenlenen arabulucular siciline kaydedilmiş bulunan gerçek kişiye de arabulucu denmektedir.
Kanun’a göre diğer şartları da taşımak kaydıyla sadece ‘Mesleğinde en az beş yıllık kıdeme sahip Hukuk Fakültesi ‘ mezunları ARABULUCU olabilmektedir. Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı ,Asgari Geçim İndirimi Tutarı, Yıllık İzin Ücretleri, Eşit Davranmama Tazminatı, İşe İade Talebi gibi talepler Arabuluculuk sürecine dahil edilmek zorundadır.
Arabuluculuk sürecine başvurmak isteyenler adliyeye bizzat giderek ya da vekilleri aracılığıyla Arabuluculuk Bürolarına başvurmalıdırlar. Daha sonra atanacak Arabulucu vasıtasıyla yapılacak görüşmelerden olumlu ya da olumsuz sonuç çıkması durumunda bahse konu durum tutanak altına alınacaktır. Olumlu sonuç durumunda mevzuatta belirtilen oranda olumsuz olması durumunda işçi bu tutanakla dava açabilecektir. Arabuluculuk başvurusu yapmadan dava açma yoluna gidilmesi durumunda Mahkeme Davayı dava ön şart eksikliğinden reddedebileceğinden haklarını arayan işçilerin buna dikkat etmeleri gerekmektedir.
Sağlıcakla kalın.
HAFTAYA: FAZLA MESAİ VE ÜCRETLENDİRİLMESİ
