Kuran’anı Kerimde otuz dört yerde fitne kelimesi, yirmi altı yerde de türevleri geçmektedir. Sınanma, deneme ve imtihan anlamı bakara 191, müşriklerin müminlere yaptıkları baskı ve sıkıntılarla ilgili ayetler: (Bakara 191, Nisa 91) de geçerken mal ve evlatla imtihan vasıtası olduğuna dair ayet ise enfal 28’de zikredilir.
Hadislerde fitne kavramı Kur’an’daki anlamlarıyla geçmektedir. Hadislerde ayrıca “Deccel fitnesi” Mesih fitnesi şeklindeki tabirlerle kıyamet alametleri diye bilinen gelişmeler de fitne denildiği görülür bu hususta şu hadisi şerifler dikkat çekicidir. “Bir takım fitnelerin yağmurun selleri gibi evlerinizin arasından aktığını görüyorum” demişlerdir.
Hadis alimleri bu hadisle Hz. Peygamberin gelecekte meydana gelebilecek olan olayları haber verdiğini belirtirler. Şöyle ki üçüncü halife, Hz. Osman ile 4. Halife Hz. Ali’nin şahadeti Hz. Hüseyin’in, Yezidin orduları tarafından şehit edilmesi Hz. Ali ile muaviye arasında meydana gelen Sıffın Savaşı vb. olayları Allah Resulünün haber verdiği gibi ortaya çıkmıştır. T.D.V. İslam Ansiklopedisi; C.13, sh: 156
Tabiî ki tarihte meydana gelen bu üzücü ve üzücü olduğu kadar İslam ümmetinde bıraktığı derin izler ve kapanmaz yaralar günümüzde de devam ettiğini görmek mümkündür. Şii- Sünni sürtüşmesi İslam Coğrafyasının her yerinde ne yazık ki sürdüğünü görüyoruz.
Peki, fitnenin ortaya çıkış nedenleri ne olabilir. Toplum içinde Allah korkusu ve ahret inancının zayıflaması, baskı, düzensizlik, kargaşa, anarşi, hukukun çiğnenmesi, adalet duygusunun domuna uğraması vb. nedenler fitne ortamını hazırlıyor.
Kuranı Kerim böyle durumlarda toplumun üstlerine düşen görevi yapmaları gerektiğini belirtirken Hz. Peygamberde şu uyarılarda bulunuyor: Hz. Ebu HüseyredenResulüllah (ŞA): zaman yaklaşacak, ameller azalacak aç gözlülük artacak ve adam öldürme olayları çoğalacaktır. Diyerek fitnenin çıkış sebeplerine değinirken, diğer bir hadislerinde toplumda kötülüklere engel olunmaması, iyiliği emretmekten vazgeçilmesi fitnenin ortaya çıkma nedenleri arasında geçmektedir. Allah Resulü bu konuda şöyle buyurur: “Kadınların azdığı, gençlerinizin günahlara daldığı zaman haliniz ne olacak? Yanındakiler böyle bir şey olacak mı? Evet, daha da beteri olacak sizler iyiliği emretmez, kötülüğü alıkoymasanız haliniz ne olacak? Ashab böyle bir şey olur mu? Evet, daha da kötüsü olacak (yine) sizler kötülüğü över, iyiliğe engel olmaya başlarsınız durumunuz ne olacak? Oradakiler (hayretle) buda mı olacak evet daha da kötüsü olacak sizler iyiyi kötü kötüyü iyi göstermeye başladığınız zaman haliniz ne olacak oradakiler buda mı olacak. Evet, oda olacak” diyerek cevap verir.
Bu hadis-i şerifin anlatmak istediği şudur:
1-Gençlerin taşkınlığı, bir takım kadınların kadınlıklarını unuturcasına hareket etmeleri,
2-iyiliği emredip kötülükleri engelleme işinin bırakılması
3-günah ve hataları özendirip, iyiliği kötü göstermeleri
4-ve insanları bir takım vasıtalarla yanlış yönlere yönetmeleri fitnenin çıkışına neden oluyor.
Fitne zamanında müminin tavrı:
Bu konuda da bize yol gösteren sevgili peygamberimizdir. O (A.S) şöyle buyuruyor: “Yakında (birtakım) fitneler olacaktır. O zaman oturan ayakta olandan ayaktaki yürüyenden, yürüyen koşandan hayırlıdır.” (Müsned; v. 39. 48, 110, Buhari, fiten, 9) bu hadisten anlaşılan kişi bu olaylara ne kadar bulaşırsa o derece sorumlu tutulacağını ve fitneye karıştığı oranda günahkâr olacağını vurgulamaktadır.
Tabii bu demek değil ki mümin fitne karşısında sessiz kalacak pasif kalıp, seyirci olacaktır. Nitekim cenabı Hak ilahi kelamda yeryüzünde fitne kalmayana din tamamıyla Allahın olana kadar savaşın (mücadele edin)” buyurmaktadır. Enfal 39 Hz. Peygamberde herhangi bir münkiri (dine aykırı) bir şey gördüğünüzde gücünüz yeterse elinizle kaldırın. Bu mümkün değilse dilinizle düzeltin buna da gücünüz yetmezse kalbinizle bugz edin (Kalbe onaylamayın) buyuruyor.
İslam toplumu üstüne düşeni yapmadığı takdirde fitnenin anarşinin tüm toplumu kapsayacağını vurgulamaktadır. Nitekim rabbimiz şöyle buyuruyor. “Öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden sadece zulm edenlere erişmekte kalmaz (umuma sirayet ve hepsini perişan eder.) biliniz ki Allah’ın azabı şiddetlidir.” Enfal 25
Cenabı Hak cümlemizi her türlü fitneden ve fitnecilerin şerrinde muhafaza etsin. Selam ve dua ile…
