Yoksul ama onurlu insanlariz

Afrikalilar Kültür Dayanisma ve Yardimlasma Dernegi Baskani Mustafa Olpak, toplumun Afrikalilara bakisi, yasadiklari zorluklari ve dernek çalismalari hakkinda önemli tespitlerde bulundu.

“TORBALI’NIN Marjinal Renkleri” yazi dizimizde bu hafta ne siyaset ne de siyasetçilerin kendilerini ifade etmek için verdikleri vaatlerine yer verecegiz. Yillardan bu yana iç içe yasadigimiz, ayni toprak üstünde ayni suyu, ayni havayi soludugumuz yüzyillardan bu yana bizden biri olan Afrika Türklerini ele alacagiz. Konugumuz Afrikalilar Kültür Dayanisma ve Yardimlasma Dernegi Baskani (AFRO TURK) Mustafa Olpak. Devletten destek almadiklarindan dolayi Ingiliz Kraliyet ailesinden para yardimi alarak dernegi kuran Afro Türklerin sikintilarini ele alacagiz. Dili ayni ama renkli farkli diye toplumun çogu tarafindan dislanan, kadinlarina “Arap Baci”, kizlarina “Arap kizi camdan bakiyor” diye tekerlemeler uydurdugumuz; aslinda bizden olan Afrika’dan yüzyillar öncesinden gelip bizimle kardesçe ayni vatani paylasan Afrikali Türkler. Afrika kitalarindan gelen diger Afrikalilarla Türk Afrikalilari kaynastirmak amaci ile merkezi Paris’te bulunan UNESCO firmasinin arastirmasi sonucunda ortaya çikan bu isim ülkemizde 2008 yilinda Balikesir Ayvalik’ta dernek adi altinda kuruldu. 2008 yilindan bu yana da merkezi Izmir’de bulunuyor. Torbali’da Özge Karakaya’nin sorumlulugunu yürüttügü dernek Izmir ve ülke genelindeki tüm Afrikalilarla irtibat hâlinde.

Mustafa Olpak Kimdir?
Ben 1955 Balikesir Ayvalik dogumlu. Annesi ile babasi Girit adasindan. 2 kitap yazdi. Yazdigi kitaplar, TRT 2 belgesel hâline getirildi. Halen arada bir yayinlanmakta. Birinci kitabi, Köle Kiyisi. Bu kitap ‘Arap Kizi Camdan Bakiyor’ adi altinda belgesellestirildi. Ikinci kitabim, Arap kadin kemale annemi anlatiyor.

Afro Türk’ü ne zaman kurdunuz?
2007 yilinda UNESCO firmasinin arastirmasi sonucunda, Hindistandaki uluslararasi toplantisinda ‘Köle Yollari’ isimli bir proje ortaya koyuyor. Bu projenin amaci farkli ülkelerdeki Afro Türkleri birbirleri ile tanistirmak. Örnegin Amerika’daki Yunanistan’daki, Afrika kökenli olanlar ile Afrikali Türkleri tanistirmak amaci ile bu tezi ortaya koymus. Biz Türk ve Müslüman oldugumuzdan bize Afro Türk deniyor. Ben de 2006 yilinda Balikesir Ayvalik’ta kurdum. Izmir’de agirlikli olarak Afrikalilar yasadigi için buraya tasidik. Dernegi buraya tasiyacak paramiz olmadigindan dolayi Ingiliz kraliyet ailesinin hayir sever kurumuna proje bazinda basvurduk. Global diyalogdan bize yardim edip ofisimizi tuttular.

Neden Türkiye’den, kendi devletinizden destek istemediniz?
Türkiye’de destek yok. Kamu yararina faaliyet gösteren derneklere, kaymakamlik ve valiliklerin destegi söz konusu. Kamu yararina olmadigimiz için destek alamadik.

Neden dernek kurma ihtiyaci hissettiniz?
Dikkat edildigi zaman bu insanlar yani bizler toplumun yoksul kesimini teskil ediyoruz. Genellikle kirsal kesimlerde amelelik islerine gideriz. Büyük çogunlugumuzun kendi arazisi yoktur. Dernegin çatisi altinda yasam seviyelerini yükseltmek, kendi içlerinde dostlugu pekistirmek için kurduk. Bir çogu birbirini tanimiyor. Biz dernek olarak bu dostlugu pekistirecegiz. Bundan 100 yil öncesi Torbali tarihine dönersek eger, suan ki ilçenin nüfusundan fazla Afrikali burada bulunmus. Bu insanlar Afrika’dan gelirken, getirdikleri kendilerine has olan örf ve adetleri dana bayrami yok olmus. Kültürümüzü devam ettirmek için kuruldu dernegimiz.

Gençlerinize sizlere is veriliyor mu?
Bir yil öncesinden örnek vereyim. Simsiyah bir kizimiz, bir alisveris merkezinde sinava tabi tutuluyor. Açilmis sinavi basari ile kazandi. Ertesi gün is için gittiginde müdür ‘Senin renginin siyah oldugunu bilmiyorduk. Kusura bakma seni ise alamayiz’ diye geri gönderiyor. Yasada herkes esit ama. Esitlik böyle mi oluyor?

Genelde Afrikalilara uyusturucu saticisi gözü ile bakiliyor?
Bu sözler Türkiye üzerinden Avrupa’ya kaçmak için kaçak yollarla gelen simdiki Afrikali gençler için kullaniyorlar. Bizim gençlerimizin 1 tanesinde bile sabika yoktur. Nesat Nuri Gültekin Izmir’li Afrikali’lari anlatirken ‘Ben dünyanin hiçbir yerinde bu kadar yoksullugun bir arada yasayan insan toplulugu görmedim. Yine dünyanin hiçbir yerinde bu kadar insanin bir arada yasayip da hirsizlik olayina girmemesine rastlamadim’ diye anlatmis. Bizler yoksuluz ama onurlu insanlariz.

Örf ve geleneklerinizi rahatça yasayabiliyor musunuz?
1924 Tekke ve Zaviyeler Yasasi ile Izmir Afrika kökenlilerinin her Mayis ayinda kutlamis oldugu ‘Dana Bayrami’ resmen yasaklandi. 80 yil mola verdikten sonra dernegimizin kurulmasinin ardindan 20072010 yilina kadar dernek üyelerimizle birlikte kutladi. Renk ayrimi yapmadan topluca egleniyoruz. Dernegimize disaridan Afrikali olmayip da üye olan bir çok kardesimiz var. Bizler kardesiz. 2009 2010 ekinliklerini bahar senligi adi altinda Kültür Bakanliginin destegi ile kutladik. ‘Dana bayrami olmaz’ diye bahar senligi yaptilar.

Afro Türkleri ne istiyor?
Aslinda farkli olarak hiçbir talebimiz yok. Anadolu’nun zengin kültürü içindeki bizler, elbette isteriz ki soyumuz gelenegini devam ettirelim. Bu insani bir haktir. Bu talep degildir haktir. Bizim vatanimiz Türkiye’dir. Ama aslini inkar eden de soysuzdur derler.

ARAP  KIZINI ANLAYAN YOK

Size renginizden dolayi bir ayrimcilik var mi?

Siz de “Yagmur yapiyor, seller akiyor. Arap kizi camdan baki-yor tekerlemesini” duymussu-nuzdur. Belki sizde bu tekerle-melerle büyümüssünüzdür bel-ki. Anadolu halki “Kirk Arabin akli bir incir çekirdegini dol-durmaz” gibi sözleri söylerken, Arap kizinin içeriden mi di-sariya, disaridan mi içeriye baktigini bilmezler ve sor-gulamazlar. Bu durum Yörük-ler, Aleviler dahi kullanilan çirkin yakistirmalarla uygulan-mistir. Bir çok kesime oldugu gibi bize de oluyor. Eslerimiz pazara çiktiginda manavci ba-giriyor “Arap seftali bu Arap”. Halen bile bunlari yasiyoruz. Bizlere bu ayrimciligi yapanlar, bu laflari söyleyenler bilmezler ama dünyanin ilk resmi pilotu Izmirli Arap Ahmet’tir.